ریحانه الزهرا

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در حدیثی می فرمایند : شستن صورت ها و دست ها و مسح سر و پاها در وضو، رازی دارد. 

 شستن صورت در وضو، یعنی خدایا! هر گناهی که با این صورت انجام دادم، آن را شست وشو می کنم تا با صورت پاک به جانب تو بایستم و عبادت کنم و با پیشانی پاک سر بر خاک بگذارم.

شستن دست ها در وضو، یعنی خدایا! از گناه دست شستم و به واسطه گناهانی که با دستم مرتکب شده ام، دستم را تطهیر می کنم.

مسح سر در وضو، یعنی خدایا! از هر خیال باطل و هوس خام که در سر پرورانده ام، سرم را تطهیر می کنم و آن خیال های باطل را از سر به دور می اندازم.

مسح پا، یعنی خدایا! من از رفتن به مکان زشت پا می کشم و این پا را از هر گناهی که با آن انجام داده ام، تطهیر می کنم. 

من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۳۰۲

امام صادق علیه السلام:

هرکس که در روز بسیار گرم برای خدا روزه بگیرد و تشنه شود خداوند هزار فرشته را می گمارد تا دست بر چهره او بکشند و او را بشارت دهند تا هنگامی که افطار کنند.

 کافی ج۴ ص ۶۴ 

 همچنین فرمودند:

هر کس یک روز از ماه رمضان را بدون عذر بخورد ، روح ایمان از او جدا می شود.

 وسایل الشیعه ج۷ ص۱۸۱

 پاداش گرفتن روزه در ماه رمضان به خاطر اطاعت از خدا

حضرت علي(علیه السلام) از پيامبر خاتم(صلی الله علیه و آله) نقل مي فرمايد:

 «هيچ مؤمني نيست كه ماه رمضان را، به حساب خدا، روزه بگيرد، مگر آن كه خداي تبارك و تعالي، هفت خصلت را براي او لازم گرداند

 هرچه حرام در پيكرش باشد محو و ذوب گرداند. 

به رحمت خداي عزوجل نزديك مي شود.

خطاي پدرش حضرت آدم را مي پوشاند.

خداوند لحظات جان دادن را براي او، آسان كند.

از گرسنگي و تشنگي روز قيامت در امان است.

خداي عزوجل از خوراكي هاي لذيذ بهشتي او را نصيب دهد.

 بالاخره خداي عزوجل، برائت و بيزاري از آتش دوزخ را به او عطا فرمايد

 من لايحضر صدوق ۷۴/۲

حدیث_روز

آیت الله علامه طباطبایی(ره) :

ماه مبارک رمضان تا صبح بیدار بودند. مقید بودند دعای سحر را با افراد خانواده بخوانند و پیش از ماه رمضان از همسایه ها اجازه می گرفتند که اگر برای سحر خواب ماندند آنها را بیدار کنند. ایشان در درس تفسیرشان فرموده بودند که من در طول عمرم تا به حال به یاد ندارم که شب های ماه رمضان را خوابیده باشم. علامه حسن زاده آملی می نویسد: وقتی به حضور شریف علامه طباطبایی(ره) تشرف حاصل کرده بودم و عرض حاجت نمودم، فرمود: آقا دعای سحر حضرت امام باقر(ع) را فراموش مکن که در آن جمال و جلال و عظمت و نور و رحمت و علم و شرف است و حرفی از حور و غلمان نیست. اگر بهشت شیرین است، بهشت آفرین شیرین تر است.

روزه اش را با بوسه بر ضریح مقدس حضرت معصومه(س) افطار می کردند. پیاده به حرم مشرف می شد و ضریح مقدس را می بوسید سپس به خانه برمی گشت و غذا می خورد. شب های ماه مبارک در جاهایی که مجالس روضه بود شرکت می کرد و گاهی با تمام وجود گریه می کرد به طوری که بدنش می لرزید.

از علامه حسن زاده  پرسیدند: آدرس امام زمان (عج) کجاست؟ کجا می شود حضرت را پیدا کرد؟

ایشان فرمودند:

آدرس حضرت در قرآن کریم آیه ۵۵ سوره قمر است…

که می‌فرماید: “فی ‌مقعد صدق عند ملیک مقتدر”

هر جا که صدق و درستی باشد،

هر جا که دغل کاری و فریب کاری نباشد،

هرجا که یاد و ذکر پروردگار متعال باشد، 

حضرت آنجا تشریف دارن.

روزه هم مانند ساير احكام متين اسلام، از حكمت و مصلحت خاصي سرچشمه مي گيرد. روايات متعددي با تعبيرهاي گوناگون ، گوشه اي ازحكمت نهفته آن را بيان مي كند، در زير به چهار مورد آن اشاره مي كنيم 

الف – اخلاص و خود سازي: 

حضرت زهرا سلام الله عليها فرموده است  فرض الله الصيام تثبيتاً للاخلاص ۱

خداوند ، روزه را براي تثبيت اخلاص ( در دل مردم ) واجب كرده است . 

« صائم » با خودداري از خواسته هاي نفساني ، فرمان خدا را به اجرا مي گذارد و با عالم ملكوت ، پيوند معنوي برقرار مي كند و چون كارهاي حيواني را رها كرده ، درونش صفا و جلا مي يابد . همين طور ، همگام با امساك از لذات جسماني ، از لذت هاي حرام روحاني نيز پرهيز مي كند. و امتناع مي ورزد .و از آنجا كه روزه عبادتي است كه به دليل « ديدني » نبودن عمل كمتر مي توان به وسيله آن مرتكب گناه ريا شد و لذا اين عمل از اخلاص بيشتري برخوردار است . 

ب – تعديل قواي جسماني: 

دستگاههاي مختلف بدن درطول يك سال فعاليت شبانه روزي ، ممكن است دچار عارضه و فرسودگي با خستگي مفرط گردندكه اگر به آنها رسيدگي نشود. آسيب كلي ببيند. از اين رو خداوند حكيم براي حفظ سلامتي و ترميم و تعديل قواي جسماني مؤمن ، روزه را واجب كرده است . شاهد اين گفتار ، سخن حكيمانه رسول خدا صلي الله عليه وآله است كه فرمود  صوموا تصحوا ۲

روزه بگيريد تا سالم بمانيد. 

ج – تمرين تقوا

سومين حكمت مهم روزه داري ، ممارست وتمرين « پرهيزكاري » است . مسلمان با تمرين يك ماهه خود در ماه مبارك ، از ارضاي تمايلات نفساني خودداري مي كند تابه نفس خويش بقبولاند كه توانايي ايستادگي در برابر كارهاي ناروا را دارد ، به عنوان نمونه روزه دار :با نخوردن غذاي حلال خود ، تمرين مي كند كه به اموال ديگران دست درازي نكند. با نرفتن نزد همسر خويش ، درك مي كند كه به ناموس ديگران نبايد چشم طمع دوخت 

با بستن زبان از دروغ برخداو پيامبر – صلي الله عليه و آله – ياد مي گيرد كه هر كلامي را بر زبانش جاري نكند. 

مسأله تمرين تقوا و افزايش درجه آن را به قرآن در آيه « روزه » بصراحت بيان كرده ، پس از بيان وجوب روزه فرموده است لعلكم تتقون ۳ 

شايدشما تقوا پيشه كنيد. 

د – كم شدن فاصله فقير وغني: 

احساس نياز ونداري و چشيدن طعم گرسنگي و تشنگي و محروميت ، حكمت ديگر روزه است . به اين معنا كه ثروتمندان مسلمان در طول سال ، از نعمت و رفاه برخوردارند و هر زمان ، هر چه اراده كنند ، در اختيارشان قرار مي گيرد ، ديگر چگونه به يادمحرومان باشند؟ و از كجا بفهمند كه « گرسنگي » چه دردي است ؟ آنان بايد يك ماه با گرسنگي و تشنگي دمساز شوند تا طعم تلخ آن را بچشند و دل رفاه زده آنان قدري به حال محرمان بسوزد. 

از امام حسين  عليه السلام  پرسيدند چرا خدا روزه را واجب كرده است ؟ فرمود  ليجد الغني مس الجوع فيعود بالفضل علي المسكين ۴  

تا توانمند گرسنگي را لمس كند و مازاد بر نیاز را بر مستمند باز گرداند. 

5⃣ يادآوري آخرت

حضرت رضا  عليه السلام طي گفتار متيني اين پرسش را طرح مي كند كه : 

چرا فرمان روزه داري بر بندگان صادر شده است  آن گاه در پاسخ مي فرمايد: 

 لكي يعرفوا ألم الجوع و العطش فيستدلوا علي فقر الاخره ۵ 

تا درد گرسنگي وتشنگي را بفهمد و بر بيچارگي سراي ديگر رهنمون كردند. 

از اين رو ، پيامبر خدا – صلي الله عليه و آله – در يكي از خطبه هايي كه در آستانه ماه مبارك رمضان ايراد كرد ، فرمود : 

واذكروا بجوعكم وعطشكم فيه جوع يوم القيمه و عطشه ۶ 

باگرسنگي و تشنگي تان دراين ماه گرسنگي و تشنگي روز قيامت رابه ياد آوريد. 

مراتب روزه داري : 

امير مؤمنان ، صلوات الله عليه روزه را داري سه مرتبه دانسته و مي فرمايد  

صوم القلب خير من صيام اللسان و صيام اللسان خير من صيام البطن  ۷  

روزه دل بهتر از روزه زبان و روزه زبان برتر از روزه شكم است. 

ملامهدي نراقي اين مراتب را نام گذاري و درتوضيح هر يك مي نويسد : 

1⃣ روزه عام كه نگه داشتن شكم وشهوت است و فايده آن ، رفع تكليف و آزادي از دوزخ است . 

2⃣روزه خاص كه بايستي علاوه بر مرتبه اول ، چشم ، گوش ، زبان ، دست ، پا وديگر جوارح را نيز از آلوده شدن به گناه حفظ كرد و ثواب هاي وعده داده شده از سوي خدا ( بيشتر ) به چنين روزه اي تعلق مي گيرد. 

3⃣روزه خاص الخاص كه در اين مرحله ، علاوه بر رعايت دو مرحله پيش ، دل نيز از افكار دنيوي ، اخلاق زشت و همت پست ، روزه مي گيرد و از غير خدا بكلي گسسته مي گردد ۸ 

آداب روزه داري: 

آيا تاكنون ديده ايد كسي درمجلس عزا و سوگواري ، اشعار شاد و فرحزا بخواند و شاد وخندان باشد ؟ يا ديده ايد شخصي با شال عزا در مجلس جشن وسرور شركت كند و گريه كند ؟ 

اگر پاسختان منفي است ، دليلتان چيست ؟ شايد شما هم به اين مطلب اذعان داشته باشيد كه شركت در هرمجلسي تشريفات خاص خودرا مي طلبد .

حال ، باتوجه به اينكه « صائم » در مدت روزه داري ، در حريم قدس الهي و ضيافت الله داخل مي شود و از سوي پروردگار پذيرايي مي شود. شايسته است آداب ويژه چنين محفلي را مراعات كند، تا بيشتر مورد لطف صاحب خانه  قرار گيرد اينك از آن آداب 

الف – پرهيز از گناهان

هر گناهي ، خشم وغصب الهي را بر مي انگيزد ؛ اما در ماه مبارك رمضان ، آلوده شدن به گناه ، زشتي بيشتري دارد ، بدين خاطر ميهمان خدا نبايد گرد آن بگردد. 

روزي پيامبر صلي الله عليه و آله  پيرامون ماه مبارك رمضان سخن مي گفت ، امير مؤمنان عليه السلام  پرسيد 

اي رسول خدا  برترين عمل دراين ماه چيست 

پيامبر صلي الله عليه و آله  پاسخ داد  پرهيز از هر چه خدا حرام كرده است ۹ 

با اين وصف ، بسياري از روزه داران اگر دست از گناه نشويند ، جز تشنگي و گرسنگي ، طرفي نمي بندند . حضرت زهرا سلام الله عليها مي فرمايد 

ما يصنع الصائم بصيامه اذا لم يصن لسانه و سمعه و بصره وجوارحه  ۱۰ 

روزه داري كه زبان ، گوش ، چشم و اعضا و جوارحش را ( از گناه ) حفظ نكند ، با روزه خود چه مي كند ؟ 

يعني اين روزه چه سودي براي او دارد ؟ 

ب – انجام واجبات

دومين وظيفه ميهمان خدااين است كه بقيه دستورات الهي راناديده نگيرد ، كه اين خود ، بزرگترين بي ادبي در محضر ربوبي است و چنين ميهماني نزد ملكوتيان انگشت نما مي شود. 

به نظر شما آيا روزه داشتن و نماز نخواندن ، روزه گرفتن و خمس ندادن ، روزه داري و مردم آزاري و … باهم سازگاري دارد ؟ 

ج – پرستش و نيايش

از ديگر آداب ماه خدا ، نيايش و پرستش داوطلبانه است. فراواني نمازها ودعاهاي ماه رمضان ، گوياي اهميت آن است . روزه دار با تشريفات ويژه به « ضيافت الله » دعوت شده و چه نيكوست كه با هديه گرانبهايي به محضر خداي سبحان شرفياب گردد و زيباترين هديه به پيشگاه الهي ، ساييدن پيشاني به خاك و بالا بردن دست نياز است  

د -تلاوت قرآن

ماه رمضان ، بهار قرآن است ، قرآن و رمضان  پيوندي ديرينه دارند زيرا يكي از شب هاي ماه مبارك رمضان ، يعني شب قدرظرفيت نزول قرآن را دارا بوده و سزاوار است كه روزه دار ، اين پيوند را نگسلد و با ترتيل آيه هاي روح بخش قرآن ، فضاي ملكوتي ماه خدا را عطرآگين سازد كه به گفته آورنده قرآن

 من تلا فيه آيه من القرآن كان له مثل أجر من ختم القرآن في غيره من الشهور ۱۱ 

كسي كه يك آيه از قرآن را در ماه رمضان تلاوت كند، به اندازه اجر يك ختم قرآن در ديگر ماهها نصيبش مي شود. 

5⃣آداب ديگر

آنچه گفته شد ، مهمترين آداب ميهماني خدا بود ، به برخي ديگر فقط اشاره مي كنيم . صدقه به فقرا و مستمندان ، احترام به بزرگترها ، مهرباني نسبت به كوچك ترها ، صله رحم ، ترحم به يتيمان ، توبه واستغفار ، افطاري دادن ، خوش خلقي  مارا نسبت به زيردستان ، صلوات برمحمد و آل محمد و ۱۲ 

آثار ارزشمند روزه داري

ارزنده ترين آثارهر عبادتي ، همان اطاعت از دستور خداوند بزرگ است و آثار ديگر به دنبال آن نصيب شخص عابد مي گردد . اما انسان روزه دار علاوه بر تمام آثار گرانبهايي كه از اين رهگذار به دست مي آورد. مشمول لطف ويژه الهي مي گردد. خداونددر باره آن چنين فرموده است 

 الصوم لي و أنا أجزي به  ۱۳

روزه براي من است و من به آن پاداش ميدهم

 پی نوشت ها

1⃣بحارالانوار ، ج ۹۶  صفحه ۳۶۵ 

2⃣همان صفحه ۲۵۵ 

3⃣بقره ۲ آيه ۱۸۳ 

4⃣ بحارالانوار  ج  ۹۶  صفحه ۳۷۵ 

5⃣همان  صفحه ۳۹ 

6⃣ همان  صفحه ۳۵۶

7⃣ شرح غررالحكم ، ج ۴  صفحه ۲۲۳ 

8⃣ جامع السعادات ج ۳  صفحه ۳۸۱  بيروت 

9⃣بحارالانوار ج ۹۶  صفحه ۳۵۸

0⃣1⃣همان  صفحه ۲۹۵  

1⃣1⃣ بحارالانوار ج ۹۶ ص ۳۵۷ 

2⃣1⃣همان صص ۳۵۶-  ۳۵۷ 

3⃣1⃣همان ص ۲۵۵

پیامبر(صلی الله علیه و آله) فرمودند:

«کسی که پای مادرش را ببوسد؛مثل این است که آستانه کعبه را بوسیده است».(گنجینه جواهر )

و نیز فرمود:«هر کس پیشانی مادر خود را ببوسد،از آتش جهنم محفوظ خواهد ماند».(نهج الفصاحة)

در حدیث دیگری فرمود:«کسی که قبر والدین خود را در هر جمعه زیارت کند، گناهانش بخشیده می شود و از نیکوکاران نوشته شود.(مستدرک الوسائل، ج 2)

روزی مردی نزد پیامبر(صلی الله علیه و آله) آمد و عرض کرد:

من تمام گناهان را انجام داده ام،ایا راه توبه برای من هست؟

 فرمودند:ایا پدر و مادرت زنده اند؟

گفت:تنها پدرم زنده است.

فرمود:به پدر خود احترام و نیکی کن تا خداوند تو را ببخشد.

وقتی که آن مرد رفت،حضرت به اطرافیانش فرمود:«ای کاش مادرش زنده بود».(بحارالانوار، ج 71)

حضرت محمد(صلی الله علیه و آله) فرمودند:

همانگونه که دعای پیامبران در مورد امت خودشان مستجاب است، دعای پدران نیز در حق فرزندانشان مستجاب است».

نهج البلاغه

قال على (علیه السلام)

اِنَّ فى جَهَنَّمَ رَحىً تَطْحَنُ، اَفَلا تَسْئَلُونى ما طَحْنُها؟ فَقیلَ لَهُ: فَما طَحْنُها یا اَمیرَ الْمُؤْمِنینَ؟ قَالَ: اَلْعُلَماءُ الْفَجَرَةُ، وَ الْقُرّاءُ الْفَسَقَةُ، وَ الْجَبابِرَةُ الظَّلَمَةُ، وَ الْوُزَراءُ الْخَوَنَةُ، وَ الْعُرَفاءُ الْکَذَبَةُ 

در جهنّم آسیابى وجود دارد که همواره کار مى کند. آیا نمى پرسید که چه چیزى را خرد مى کند؟ پرسیده شد: خوراک این آسیاب چیست؟ حضرت فرمود: دانشمندان فاجر و منحرف، قاریان فاسق، حکمرانان ستمگر، وزیران خائن و کارشناسان دروغگو، خوراک آن آسیاب هستند

شرح حدیث

آتش دوزخ براى مجازات گنهکاران کافى است. آتشى که از درون دل ها به بیرون زبانه مى کشد (اَلَّتى تَطَّلِعُ عَلَى الاَْفْئِدَةِ) ولى براى برخى از جهنّمیان، از جمله گروه هاى پنج گانه فوق، عذاب هاى فوق العاده اى بر آن افزوده شده، که علّت آن ـ در مورد گروه هایى که در این حدیث مطرح شده ـ این است که از مقام و موقعیّت خویش سوء استفاده کرده اند. توجّه کنید

اِنَّ فى جَهَنَّمَ رَحىً تَطْحَنُ: در جهنّم آسیابى وجود دارد که پنج گروه از انسان ها را، همانند گندمى که تبدیل به آرد مى شود، خرد مى کند! آیا نمى پرسید که چه کسانى خوراک این آسیاب هستند؟ مردم پرسیدند: اى امیرمؤمنان! این آسیاب چه کسانى را آسیاب مى کند؟ حضرت در جواب پنج گروه را برشمرد

۱. اَلْعُلَماءُ الْفَجَرَةُ: اوّلین گروه، عالمانى هستند که چراغ در دست دارند و راهزن دین و ایمان و عقاید و اعتماد مردمند، عالم فاجر و منحرف همانند دزدى است که چراغ در دست دزدى مى کند 

چو دزدى با چراغ آید *** گزیده تر برد کالا! 

۲. وَ الْقُرّاءُ الْفَسَقَةُ دومین گروهى که خوراک آن آسیاب هستند، قاریان فاسق مى باشند. تفاوت «علماء فاجر» و قاریان فاسق در این است که قاریان فقط معلّمان مردم در قرآن بودند، ولى علماء فاجر شامل معلّمان مردم در سایر علوم نیز مى شود. این ها اگر فاسق باشند خطرات زیادى خواهند داشت و چون پست آن ها مهم است و با روح و قلب مردم، مخصوصاً جوانان سر و کار دارند عذابشان هم شدید است. 

۳. وَ الْجَبابِرَةُ الظَّلَمَةُ: جابران ستمکار سومین گروهى هستند که خوراک آن آسیاب مى باشند. خطر این گروه در مرحله بعد از علماء فاجر و قاریان فاسق است چون آن ها عقیده مردم را دگرگون مى سازند، ولى زمامداران ستمکار بر جسم مردم ستم مى کنند. 

۴. وَ الْوُزَراءُ الْخَوَنَةُ: وزیران جابران ستمکار هم در آن آسیاب خرد مى شوند. علّت این که به وزراء، خائن و به زمامداران، ظالم گفته شده این است که: این وزراء هم به پیشوایانشان خیانت مى کنند و بیراهه را به عنوان راه به آن ها نشان مى دهند و هم به خویشتن و ملّت خویش خیانت مى کنند. 

۵. وَ الْعُرَفاءُ الْکَذَبَةُ: منظور از «عرفا» در این جا کارشناسان مى باشد. بنابراین پنجمین گروه، کارشناسان و خبرگزاران و اهل خبره دروغگو هستند. تمام رسانه هاى جمعى که به نوعى آلوده به دروغ و ارائه خلاف حقیقت هستند مشمول این تعبیر مى باشند; رسانه هایى که باید معرّف خوبى ها و معروف ها و صراط مستقیم باشند، آلودگى ها و دروغ ها و بى بندوبارى ها را ارائه مى کنند و مردم را غافل و گرفتار انواع بدبختى ها مى سازند. 

در ضمن از این حدیث معلوم مى شود که جامعه بر محور این پنج گروه دور مى زند، اگر این ها اصلاح شوند تمام جامعه اصلاح مى شود و اگر منحرف شوند همه جامعه تباه مى گردد. و نقطه انحراف تمام این ها یک چیز است و آن مقدّم داشتن منافع شخصى بر منافع اجتماعى و ارزش هاى مادّى بر ارزش هاى الهى

 منابع 

۱.میزان الحکمة، باب ۶۲۰ حدیث ۲۹۲۲ 

جلد دوم صفحه ۱۷۳ 

۲.سوره هُمزه، آیه ۷ 

۳.مشروح این روایت را در مثال هاى زیباى قرآن جلد اوّل صفحه ۲۳۰  مطالعه فرمایید.

یاعلی.

با توجه به این آیه شریفه که خدای تعالی میفرماید 

أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَةَ الصِّیامِ الرَّفَثُ إِلى‏ نِسائِکُمْ هُنَّ لِباسٌ لَکُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَّ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّکُمْ کُنْتُمْ تَخْتانُونَ أَنْفُسَکُمْ فَتابَ عَلَیْکُمْ وَ عَفا عَنْکُمْ فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَ ابْتَغُوا ما کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ وَ کُلُوا وَ اشْرَبُوا حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّیامَ إِلَى اللَّیْلِ وَ لا تُبَاشِرُوهُنَّ وَ أَنْتُمْ عاکِفُونَ فِی الْمَساجِدِ تِلْکَ حُدُودُ اللَّهِ فَلا تَقْرَبُوها کَذلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ آیاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُون»؛ خداوند زمان روزه را از صبح سپیده دم تا شب معرفی کرده است در صورتی که در قطب شمال طول روز و شب ۶ ماه است  آیا این موضوع نشان دهنده آن نیست که قرآن فقط برای مردم عربستان نازل شده است نه برای همه مردم جهان

 پاسخ 

دین اسلام به عنوان کامل‌ترین دین آسمانی با داشتن کتابی تحریف ناپذیر و منابع بزرگ و وسیع معرفتی، که شامل قرآن مجید و سنت پیامبر(ص) و امامان (ع) بعد از او است، دینی جهانی و عالم‌گیر است. خداوند متعال با تصریح به جهانی بود رسالت پیامبر گرامی اسلام(ص) دایره شمول دین مقدسش را همه مردم، بدون توجه به قومیت و جنسیت و شرایط جغرافی آنان، دانسته است چرا که مخاطب دین، فطرت و عقول مردم است و تفاوتی بین فطرت و عقل مردم یک سرزمین با سرزمین دیگر وجود ندارد از این‌رو؛ ناحیه جغرافیایی نمی‌تواند محدود کننده دایره شمول دین اسلام باشد. 

این‌که برخی از عبادات، در دین اسلام، به زمان خاص یا مکان خاصی مشروط شده، بیان‌گر این نیست که این دین، متعلق به منطقه‌ای خاص یا گروهی معدود از مردم است؛ زیرا این قید، مربوط به امری فرعی از امور دین است نه این که مربوط به اصل دین باشد. خصوصاً این‌که دستورات دین با شرایط متعارف مردم منطبق شده است. لذا در مواردی که شرایط غیر متعارف حکم‌فرما است، احکام ثانویه اجرا شده و به شرایط متعارف رجوع می‌شود. 

اضافه بر این مطلب؛ اگر بخواهیم بگوییم که تعیین ساعاتی خاص از شبانه روز برای نماز و روزه، دین را محدود به مناطقی می‌کند که این ساعات، در آن به طور متعارف جاری می‌شود، باید بگوییم: در این صورت نمی‌توان اسلام را محدود به شبه جزیره عربستان کرد؛ زیرا مناطق وسیعی از کره زمین مشابه چنین شرایطی را دارند و فقط بخش کوچکی از آن و عده بسیار کمی از ساکنان زمین، شرایطی متفاوت با حالت معمول دارند. حال اگر بخواهیم اسلام را مخصوص بخش اکثری مردم بدانیم و فقط تعداد معدودی از مردم را که در مناطق قطبی یا نزدیک به آن زندگی می‌کنند را جزو مخاطبین دین اسلام ندانیم، کاری غیر عقلایی و بدون دلیل و توجیه انجام داده‌ایم. 

می­دانیم که نقاط انتهایی قطب شمال و قطب جنوب که روز و شب در آنجا ماه­ها به طول می‌انجامد مسکونی نبوده و حتی با فرض وجود پژوهشگرانی در این مناطق، آنان می­توانند اعمال عبادی خود را با نزدیکترین سرزمین به خودشان تنظیم نمایند

 منبع 

سبأ، ۲۸ وَ ما أَرْسَلْناکَ إِلاَّ کَافَّةً لِلنَّاس و ما تو را جز براى همه مردم نفرستادیم.

وقتی دانه های اسپند ، را روی آتش گذاشته و در دل آتش قرار می دهند بالا رفته و عطر و خاصیت آن ها آشکار می شود و میکروب ها و ویروس ها را کنار زده و فضا را هم ضد عفونی می کنند .

انسان ها هم همین طورند ، یعنی اگر پا روی نفس و نفسانیت خود که شبیه آتش است بگذارند بالا رفته و اوج گرفته و عروج می کنند و خاصیت شان هم آشکار می شود و میکروب ها و ویروس های گناه و معصیت را هم کنار می زنند . و البته این کار درد دارد ، اما دردی که نتیجه زاست . به همین خاطر امام ( ره ) می فرمود :

درد خواهم دوا نمی خواهم یعنی من همیشه به دنبال این نوع دردم و کسی که از این دست دردها را نداشته باشد به هیچ دردی نمی خورد و به قول سعدی : عدمش به ز وجود

برگرفته از کانال مبلغان

عَنْ مُيَسِّرِ بْنِ عَبْدِ الْعَزِيزِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ لِي‏ يَا مُيَسِّرُ ادْعُ وَ لَا تَقُلْ إِنَّ الْأَمْرَ قَدْ فُرِغَ مِنْهُ إِنَّ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مَنْزِلَةً لَا تُنَالُ إِلَّا بِمَسْأَلَةٍ وَ لَوْ أَنَّ عَبْداً سَدَّ فَاهُ وَ لَمْ يَسْأَلْ‏ لَمْ يُعْطَ شَيْئاً فَسَلْ تُعْطَ يَا مُيَسِّرُ إِنَّهُ لَيْسَ مِنْ بَابٍ يُقْرَعُ إِلَّا يُوشِكُ أَنْ يُفْتَحَ لِصَاحِبِهِ

میسر بن عبدالعزیز می گوید امام صادق علیه السلام به من فرمودند:

دعا کن و گمان مکن «تقدیر» تو قابل «تغییر» نیست، 

زیرا نزد خداوند متعال جایگاهی است که جز با دعا به آن دست نتوان یافت و 

اگر بنده ای دهان فرو بندد و از خدا نخواهد، چیزی به او داده نمی شود.

 ای میسر هیچ دری نیست که کوبیده شود مگر آنکه به روی کوبنده آن باز شود.

 منبع  کافی ج ۲  ص ۴۶۶