ریحانه الزهرا

- آزمایشات پزشکی بر روی حیوانات برای تایید و عدم تایید یک دارو اشکالی ندارد.

یکی از حقوق های بسیار مهمی که در دین اسلام بدان سفارش شده است حفظ حقوق حیوانات است که نباید به حیوانات ظلم کرد و هرگونه آزار و اذیت حیوانات مذموم شمرده شده است.
در روایتی از امام علی(علیه السلام) سفارش به مسئولیت انسان نسبت به حیوانات شده است. حضرت می فرمایند: «از خدا نسبت به بندگان و شهرهايش پروا كنيد، زيرا داراى مسئوليت هستيد حتى نسبت به زمينها و حيوانات، و خداوند را اطاعت كنيد و از نافرمانى او بپرهيزيد.» [1]
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله) در روایتی هرگونه سیلی زدن به صورت حیوان کرده و آزار و اذیت حیوانات را منع کردند. [2]
با این اوصاف که در دین اسلام به حقوق حیوانات توصیه شده و منع از هرگونه آزار و اذیت می کند، آزمایش هایی که در پزشکی بر روی حیوانات انجام می گیرد تا دارو مورد تایید یا عدم تایید واقع شود چه حکمی دارد؟

پرسش : براى كسب اطّلاعات بيشتر پزشكى در جهت تشخيص امراض و درمان آن، آزمايشهاى طبّى گوناگونى كه گاه خطرناك هم هست را بر روی حیوانات انجام می دهند كه در پايان آنها از بين خواهند رفت، بفرماييد صرف نظر از ضمان، آيا چنين كارى براى پيشرفت كارهاى پزشكى جايز است؟
پاسخ :مانعى ندارد. [3]

سوال: اگر آزمايشات طبى روى حيوانات انجام شود و در پايان، حيوانات از بين بروند، صرف نظر از ضمان، آيا چنين کارى براى پيشرفت پزشکى جايز است؟
جواب:‏ فى نفسه منعى ندارد لکن بايد طورى عمل شود که موجب اذيت و آزار حيوان نشود. [4]

پی‌نوشت:
1).«اتَّقُوا اللَّهَ فِي عِبَادِهِ وَ بِلَادِهِ فَإِنَّكُمْ مَسْئُولُونَ حَتَّى عَنِ الْبِقَاعِ وَ الْبَهَائِمِ- [وَ] أَطِيعُوا اللَّهَ وَ لَا تَعْصُوه»، شريف الرضى، محمد بن حسين، نهج البلاغه (للصبحی صالح)، هجرت، قم، چاپ: اول، 1414 ق، ص242.
2). لَاتَضْرِبُوا الدَّوَابَ‏ عَلى‏ وُجُوهِهَا؛ فَإِنَّهَا تُسَبِّحُ بِحَمْدِ اللَّه‏، كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، الكافی (ط - دارالحديث)، دار الحديث، قم، چاپ اول، ق‏1429، ج13، ص266.
3). آیت الله مکارم شیرازی، تحقیقات پزشکی، انجام آزمایشات پزشکی بر روی حیوانات. (کدمطلب:261849)
4). آیت الله خامنه‌ای، استفتائات، آموزش پزشکی.