ریحانه الزهرا

اشکال کرده اند که حضرت ابراهیم (علیه السلام) [طبق سوره انعام]، ابتدا ماه و ستاره و خورشید پرست شده و مشرک شده است! پس چطور ممکن است کسی که ادعای پیامبری می کند، سابقه شرک داشته باشد! برای پاسخ به این شبهه باید یک قاعده کلی را در نظر بگیریم و آن اینکه طبق آیات و روایات معصومین(علیهم السلام) هیچ یک از انبیاء الهی سابقه کفر و شرک نداشته اند حتی در طفولیت!

عصمت انبیاء از نگاه قرآن:
در آیات 82 و 83 سوره ص خداوند از قول شیطان می فرماید: «قَالَ فَبِعِزَّتِكَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ إِلَّا عِبَادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِين»؛ گفت: خدایا، به عزتت سوگند که البته همه انسان ها را گمراه خواهم کرد، بدون استثنا، مگر بندگان خالص تو را. مطمئنا پیامبران الهی جز بندگان مخلص خدا هستند و شیطان نمی تواند آنها را گمراه و اغوا کند!

عصمت پیامبران از منظر اهل بیت(علیهم السلام):
شیخ صدوق در عیون اخبار الرضا(علیه السلام) نقل می کند که در جلسه ای، مامون از امام رضا(علیه السلام) پرسید: ای پسر رسول خدا، آیا این سخن شما نیست که « أَنَّ الْأَنْبِيَاءَ مَعْصُومُون‏؟ » (به راستی، همه پیامبران معصومند) حضرت در جواب فرمودند: «بلی، سخن ماست.» او سپس، مواردی از شبهات نسبت به گناهان بعضی از انبیا(علیهم السلام) را پرسید و امام(علیه السلام) رفع اشکال کردند و عصمت آنان را تثبیت کردند.[1]

حال با بیان این توصیفات، معنای جملات حضرت ابراهیم(علیه السلام) را تفسیر و تبیین می کنیم:
ابتدا اگر به آیه 74 سوره انعام دقت کنیم، حضرت ابراهیم(علیه السلام)، به عموی خود آزر می فرماید: «آيا بتهايى را معبودان خود انتخاب مى‏ كنى؟! من، تو و قوم تو را در گمراهى آشكارى مى‏ بينم. پس با توجه به این آیه، به صراحت می توان گفت که حضرت ابراهیم(علیه السلام)، موحد و یکتاپرست بوده و حتی عموی خود را به خاطر بت پرستی نکوهش می کند! اما دلیل اینکه حضرت ابراهیم(علیه السلام) فرمود ستاره و ماه و خورشید “رب من” هستند چیست؟
در پاسخ باید گفت: حضرت ابراهیم(علیه السلام) در مقام احتجاج و غلبه بر خصم، اول با دلیل و عقل آنها را به یکتاپرستی دعوت نمود، اما مشرکین و بت پرستان قانع نشدند؛ لذا حضرت در مرحله دوم و در مقام اثبات حقانیت سخن خویش، خود را همانند بت پرستان قرار داد و فرمود، من هم ستاره پرست و ماه پرست و خورشید پرست شدم اما در حقیقت، بیان این جملات، برای این بود که بطلان عقاید آنها را ثابت نماید نه اینکه از روی اعتقاد، بت پرست و مشرک شده باشد.
نتیجه اینکه نه حضرت ابراهیم(علیه السلام) و نه هیچیک از انبیای الهی، در هیچ زمانی حتی طفولیت، سابقه شرک و بت پرستی نداشته اند و همیشه و در همه مراحل زندگی، یکتاپرست و جزء بندگان مخلص خدا بوده اند.

[1]. عيون أخبار الرضا عليه السلام، ابن بابويه، محمد بن على‏، ناشر: نشر جهان‏، سال چاپ: 1378 ق‏، ج‏1، ص195.