ریحانه الزهرا

با شنیدن نام «سقا» یاد و خاطره حسین (ع)، حضرت ابالفضل العباس (ع) و همه شهدای و تشنه لبان کربلا? در ذهن تداعی می‌شود. آری «سقا»، نام زیبایی است. نامیست پر از رشادت✨ و ایثار. یکی از معانی این لغت آب دهنده است؛ کسی که به تشنه لبان آب می نوشاند. می خواهیم پیشه‌ای به نام «سقایی» را که در گذشته در حرم مطهر امام رضا (ع) وجود داشته و افرادی که آنها را در گذشته «سقا» می‌نامیدند؛ معرفی نماییم.

در زمان‌های گذشته (عهد صفویه) در شهر مشهد و حرم مطهر آب لوله کشی وجود نداشت؛ لذا در مجموعه حرم، کسانی به نام «سقا» وجود داشتند که وظیفه تأمین آب مورد نیاز زائران در سقاخانه و دیگر قسمت های حرم را بر عهده داشتند؛ «سقاباشی» وظیفه داشت هزینه سالانه سقاخانه نظیر تهیه یخ و تامین روشنایی? را برآورد کرده به اطلاع ناظر و متولی برساند. 

شغل سقایی مختص سقاخانه نبود؛ آنان غیر از تأمین آب، وظایف دیگری مثل تطهیر حرم مطهر، نظافت حوض صحن عتیق (انقلاب) و انجام خدمات در مراسم تعزیه خوانی را بر عهده داشتند. 

در اسناد دوره صفویه به اصطلاح «سقایان آب پاش صحن» که به نظر می‌رسد کار شستشوی صحن را انجام می دادند و نیز به سقایان سرطاس (نوعی ظرف) و راویه کش (حمل کننده مشک آب) اشاره شده است.

امروزه دیگر شغلی به نام «سقایی» در حرم مطهر وجود ندارد اما هنوز سقاخانه‌ها پابرجا بوده و هرروز تعداد زیادی از زائران با نوشیدن آب گوارای این سقاخانه‌ها سیراب می‌شوند. قدیمی‌ترین سقاخانه حرم، سقاخانه صحن انقلاب است که به نام «سقاخانه اسماعیل طلایی?» مشهور است.  

از دیگر سقاخانه‌های موجود در مجموعه حرم مطهر می‌توان به سقاخانه صحن قدس و  سقاخانه صحن انقلاب (عتیق) اشاره کرد.

?منبع (با اندکی تلخیص): آئین‌های حرم مطهر رضوی؛ علی اخوان مهدوی؛ رضا نقدی

✅کانال حرم امام رضا(ع)
? https://sapp.ir/razavi_aqr_ir

دوستانتان را نیز مهمان کنید…???