ریحانه الزهرا

این که در روایات گفته شده است که زن ابزار شیطان است، بدین جهت است که مرد مراقبت بیشتری در رابطه با زنان داشته باشد.

در کتاب‌های روایی، احادیثی وجود دارد که در آن‌ها به این نکته اشاره شده است که زن یکی از ابزارهای شیطان برای فریب است، از این‌رو برخی مخالفان اسلام تلاش کرده‌اند، این گونه به مخاطبان خویش القا کنند که اسلام زن را شیطانی می‌دانند و برای وی جایگاهی قائل نیست، در ادامه به برخی از این روایات اشاره می‌کنیم، و در نهایت به بررسی این ادعا می‌پردازیم:

پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله): «زنان دام‌های شیطان هستند».[1] در سخن دیگر می‌فرمایند: «از دنيا و از زنان بپرهيزيد؛ زيرا شيطان نگران و در كمين است و هيچ‌يك از دام‌هاى وى براى صيد پرهيزكاران مانند زنان مورد اطمينان نيست‏».[2] هم‌چنین فرمود: «اگر زنان نبودند مردان وارد بهشت مى شدند».[3]

در مورد این گونه روایات ــ جدا از بحث سندی که باید هر کدام به تنهایی مورد بررسی قرار گیرد ــ لازم است به چند نکته توجه داشت:

1. اگر قرار است، در مورد جایگاه زن در اسلام سخنی گفته شود، لازم است به تمام منابع اسلام مراجعه شده، سپس بر اساس این مجموعه، دیدگاه اسلام تبیین گردد، نه این‌که تنها به چند روایت اکتفا شود، اکنون با توجه به این نکته، به این حقیقت راه می‌یابیم که از دیدگاه اسلام و قرآن، بین زن و مرد برای انجام عمل صالح، هیچ تفاوتی وجود ندارد[نحل/ 97؛ احزاب/ 35] و از سوی دیگر در برخی از روایات به مقام بالای زن اشاره شده است، به گونه‌ای که مولای متقیان علی(علی‌علیه‌السلام) از زنان به عنوان امانت الهی نام می‌برد و می‌فرماید: «زنان، نزد شما امانت‌های خدا هستند، آزارشان نرسانید و بر آن‌ها سخت نگیرید».[4] و حتی در برخی از روایات، محبت به زنان به عنوان، ابزاری برای سنجش ایمان معرفی شده است، آن‌چنان‌که امام صادق(علیه‌السلام) می‌فرماید: «هر اندازه محبت شخصی به زنش افزایش یابد، به همان میزان به ایمانش افزوده می‌شود».[5] پس بر اساس این نکات، دیگر نمی‌توان این ادعا را پذیرفت که اسلام زن را شیطانی می‌داند.

2. در حقیقت مجموعه این‌گونه روایات، بر خلاف ادعای بیان شده در صدد بیان این نکته نیست که زنان شیطانی هستند، بلکه این احادیث در تلاش است به مردها هشدار دهند که در برخورد با زنان خویشتن‌دار باشند و تقوای الهی را پیشه کنند، در واقع اين روايات بيان نقطه ضعف مردان است نه نقطه ضعف زنان، زيرا به مردان هشدار مى دهد كه جلوه‌گرى زنان، شما را از خدا و عبادت دور نسازد.

برای درک این مطلب، این‌گونه می‌توان مثال زد، که اگر شخصی بگوید «اگر اتومبيل نبود، هيچ تصادفى رخ نمى داد» این جمله به این معنا نیست که انسان‌ها از ماشین استفاده نکنند، زیرا منافع استفاده از ماشین بر هیچ‌کس پوشیده نیست، بلکه این جمله در تلاش است به مخاطب هشدار دهد که اگر مراقب نباشد و احتیاط نکند، این وسیله مفید برایش خطرناک خواد بود.

____________________________________________________
پی‌نوشت
[1]. من لا يحضره الفقيه، شیخ صدوق، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم‏، ج‏4، ص376.
[2]. نهج الفصاحة، ابو القاسم‏ پاينده، دنياى دانش‏، ص164.
[3]. ذكر اخبار اصبهانى، الامام الحافظ أبى نعيم أحمد بن عبد الله الاصبهانی طبع في مدينة ليدن المحروسة بمطبعة بريل، 1934 م، ج 1، ص 233.
[4]. مستدرك الوسائل، محدث نوری، مؤسسة آل البيت عليهم السلام‏، قم، ج‏14، ص325.
[5]. من لا يحضره الفقيه، همان، ج‏3، ص384.