پول شیرینی
- بعضی از کارمندان در نهادهای دولتی و نظامی در قبال کار که برای مراجعه کنندگان انجام می دهند وجوهی را به عنوان پول چایی و زیرمیزی و… دریافت می کنند در حالی که هم در سیره‌ی معصومین(علیهم السلام) و هم در نظر مراجع تقلید اینگونه دریافتها جایز نمی باشد.
اینها کلمات و جملاتی است که از بعضی کارمندان شنیده می شود:
- هدیه، پول شیرینی، پیش درآمد، شیرینی بچه ها، پول چای، زیرمیزی، حق الزحمه و…
ـ حقوق کارمندی به آن اندازه‌ای نیست که بتوانیم گذران زندگی کنیم پس مجبوریم که دست به این کار بزنیم.
ـ اگر او راضی باشد اشکال ندارد.
ـ این پول برای زحمت بیشتر اسنت که ما می کشیم.
اینها ادله یا بهتر گفت توجیهاتی است که بعضی از کارمندان و حتی مدیران در قبال کارهایی که برای بعضی از افراد انجام می دهند و مبالغی را دریافت می کنند، بیان دارند.
درحالی که با تغییر در عناوین ماهیت نامشروع رشوه تغییر نخواهد کردو زشتی آن دگرگون نمی‌شود. رسول خدا(صلی الله علیه و اله) مردی را برای جمع آوری مالیات ماموریت داد. آن شخص بعد از مدتی خدمت حضرت رسید و اموالی را که به عنوان مالیات جمع آوری کرده بود به حضرت تقدیم کرد و مقداری که به عنوان هدیه تقدیم به او شده بود راپیش خود نگه داشت. پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) خیلی ناراحت شد و بالای منبر رفت و فرمود:
«چه می شود کارگزار ما را! او را برای انجام کاری مامور می کنیم، می‌گوید این برای شما و این هم به من هدیه شده است! چنین شخصی اگر در خانه اش و یا در خانه‌ی خدا می‌نشست، آیا کسی به او هدیه می داد؟ قسم به خدایی که جانم در دست اوست! کسی چیزی از آن را نمی گیرد، مگر آنکه روز قیامت آن را به گردنش حمل می کند.» [1]
مقام معظم رهبری در پاسخ به سوالی در این مورد می فرمایند:
سوال: گاهی مشاهده میشود که بعضی از اشخاص از مراجعه کنندگان در برابر انجام کارشان تقاضای رشوه میکنند، آیا پرداخت رشوه به آنان جایز است؟
پاسخ: «هيچ‌يک از مراجعه کنندگان به ادارات حق ندارند برای انجام کار خود پول يا خدمتی را به‌طور غيرقانونی به کارمند اداری که مکلّف به خدمت به مراجعين است، ارائه دهند، همچنين کارمندان ادارات هم که از نظر قانونی موظف به انجام کار مردم هستند، حق ندارند هيچ‌گونه مبلغی را به‌طور غيرقانونی در برابر انجام کار مراجعه کنندگان درخواست و يا دريافت کنند و جايز نيست در اين مال تصرّف نمايند، بلکه بايد آن را به صاحبانش باز گردانند.» [2]
پی‌نوشت:
1). «ما بال العامل نبعثه على أعمالنا يقول: هذا لكم و هذا اهدى لي فهلّا جلس في قعب بيته أو في بيت اللّه ينظر ليهدى أم لا، و الّذي نفسي بيده لا يأخذ أحد منها شيئا إلّا جاء يوم القيامة يحمل على رقبته»، هاشمى خويى، ميرزا حبيب الله/ حسن زاده آملىٍ، حسن و كمره‌اى، محمد باقر، منهاج البراعة في شرح نهج البلاغه، مكتبة الإسلامية - تهران، چاپ: چهارم، 1400 ق، ج9، ص300.
2). مقام معظم رهبری، اجوبه الاستفتائات، ج2، ص55، س158و 159