ریحانه الزهرا

تهیه چکیده یک کار فنی و هنرمندانه است که باید برای هر مقاله علمی انجام گیرد. چکیده، خلاصه جامعي از محتواي يك گزارش پژوهشي است كه هدف ها، پرسش ها، روش ها و يافته های پژوهش را به اختصار در بردارد و آيينه پژوهش است و مخاطب را تحريص و تشويق به خواندن مي كند. در چكيده بايد با استفاده از كلمات متن،‌ عصاره مقاله در 150 تا 200 كلمه آورده شود.

اجزاي چكيده شامل بيان مسأله، دلايل نگارش و بيان مشكلي است كه در مقاله مورد توجه قرار گرفته و نظرهاي مختلف پيرامون آن بررسي شده و ادله¬ و شواهد كافي در همان راستا بررسي و نتايج علمي بدست آمده را باز مي نمايد و بايد از زبان خود پژوهشگر (ونه نقل ‏قول) به صورت فعل ماضي آورده شود. در چكيده بهتر است كلمات كليدي هم بيايد. چكيده غير از فهرست يا مقدمه است و جزئي از محتواي مقاله و اجمالي از مطالب تفصيلي آن است و از طريق مطالعه فهرست مطالب، مقدمه و نتايج نوشته مي شود. در چكيده لازم نيست به منابع و مآخذ، ارجاعي انجام شود و از بيان خطابي، مثال و توضيح مفاهيم پرهيز مي شود، براي مهارت افزايي در اين رابطه، بهتر است چكيده مقالات مهم مطالعه و مرور شود تا الگويي فرا راه محققان باشد. چكيده در حقيقت، بخشی جامع و مستقل از اصل گزارش است، پس نبايد پيش از گزارش پژوهش تهيه شود.

آسيب‏ هاي چكيده ‏نويسي:

1) تبديل چكيده به فهرست: چكيده هرگز مروري بر مباحث اثر تحقيقي و رساله نيست. بنابراين نبايد آن را با گزارش فهرست اثر اشتباه گرفت.
2) تبديل چكيده به طرح مسئله: برخي از افراد، در چكيده به شرح و تفصيل موضوع پايان‏نامه، مسائل آن و ضرورت بحث از مسئله مي پردازند، كه نادرست است. البته بيان اجمالي مسئله نيز از مباحث چكيده است، اما سهم آن متناسب با سهم حجم چكيده است، نه اينكه اهم مطالب چكيده بر محور بيان مسئله بنا شده باشد.
3) ارجاع به مآخذ: پرداختن به معرفي منابع و مآخذ در چكيده نيز، نادرست است.
4) بيان خطابي: ادبيات چكيده بايد همانند ادبيات رساله يا مقاله باشد. در واقع، استفاده از بيان شعارگونه و عبارت¬پردازي خطابی در شأن رساله و مقاله علمي نيست.

يادآوري:
شايسته است، با دقت و تأمل كافي نسبت به تهيه ی چكيده ی اثر اقدام نمايند و توجه داشته باشند كه اين چكيده مي تواند نمايي از كار اصلي آنان باشد و امكان معرفي درست آثار آنان را در سايت ها و مراكز مختلف علمي ـ پژوهشي فراهم آورد، از اين رو كمال جديت و دقت را در چكيده‏ نويسي به عمل آورند.

منبع: نرم افزار مقاله نویسی تهیه شده در معاونت پژوهش مدرسه علمیه امام صادق علیه السلام