ریحانه الزهرا

حرارت آفتاب هرگز بهشتیان را متألم و ناراحت نمی‌کند لذا خورشید و آفتابی وجود دارد اما آن تبعات دنیوی را ندارد و بهشتیان دائما در سایه های مطبوع و گسترده روح افزا به سر می‌برند.

درخت «سدر» بهشتی دارای چه خصوصیاتی است؟

یکی از مواهبی که اصحاب یمین در بهشت دارند قرار گرفتن در زیر سایه درختان سدر است و در ذیل تفسیر آیه مبارکه «فی سدر مخضود»(1) خصوصیات این درخت مطرح می‌شود.

قرآن کریم می‌فرماید: اصحاب یمین و مۆمنین در زیر سایه درختان سدر بی خار قرار دارند.

درخت سدر طبق نظر بسیاری از مفسیرین درختی است تناور که بلندیش گاهی به چهل متر می‌رسد و تا دو هزار سال عمر می‌کند لذا سایه ای بسیار سنگین و لطیف دارد و تنها عیب این درخت این است که خار دارد لذا قرآن کریم با توصیف «مخضود» این عیب را از درختان سدر بهشتی بر می‌دارد چرا که مخضود به معنی بدون خار است.

و در روایتی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) است که در ذیل توضیح و تفسیر درخت سدر می‌فرمایند: خداوند می‌فرمایند «فی سدر مخضود» یعنی خارهای آن را قطع کرده است؛ و بجای هر خار میوه ای قرار داده که هر میوه ای هفتاد و دو رنگ ماده غذائی دارد که هیچ یک شباهتی به دیگری ندارد. (2)

درخت طوبی چگونه درختی است؟
«طوبی» مۆنث «اطیب» یعنی پاکیزه تر و حلال‌تر. طوبی صفت درختی است از درختان بهشتی که به لحاظ عظمت و داشتن ویژگیهای منحصر به فرد از درختان مشهور بهشتی است؛ و عظمتش تمام بهشت و بهشتیان را فرا گرفته و خانه و غرفه ای نیست که شاخه ای از این درخت در آن نرفته باشد و این درخت محصول کار مشترک تمام مۆمنین است، مۆمنین که جوهره اصلی اعمالشان ولایت خداوند و رسول خدا (صلی الله علیه وآله) و ائمه (علیهم السلام) است.

در ذیل تفسیر آیه مبارکه «و ظل ممدود» سایه کشیده و گسترده در بهشت موجود است، آمده است: این سایه گسترده حالتی شبیه بین الطلوعین را به وجود می‌آورد و سایه همه جا را فراگرفته است و در حدیثی در روضه کافی این معنی از پیغمبر گرامی اسلام نقل شده است

همانطور که رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) می‌فرمایند: همانا در بهشت درختی است که «طوبی» نام دارد. در بهشت هیچ خانه ای نیست که شاخه ای از شاخه های این درخت در آن نباشد. میوه‌اش، شیرین‌تر از عسل و نرم‌تر از کره است. ریشه این درخت در خانه من است و فرع آن در خانه علی ابن ابیطالب است. (3)

«اِنّ فی الجنّه لشجره یقال لها طوبی، ما فی الجنّه دار الاّ فیها عضن من اعضانها، احلی من الشهید، و الین من الزبّد. اصل‌ها فی داری و فرع‌ها فی دار علیّ بن ابیطالب (علیه السلام) »

و همچنین پیامبر در روایتی دیگر از خصوصیات این درخت می‌فرمایند: «طوبی درختی است در بهشت که خداوند آن را با دست رحمت خود غرس نموده و از روح خود به آن دمیده است، از این درخت زینت‌ها و میوه های خوشگوار می‌روید که بر دهان اهل بهشت بسیار نزدیک و در دسترس است و شاخه‌هایش از پشت دیوارهای بهشت پیداست.»(4)

سایه درخت طوبی چگونه است؟

پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) در تفسیر آیه شریفه «و ظلٍّ ممدود»(5) فرمود (6): در وسط بهشت سایه گسترده ای است که اگر سواره ای این سایه را بپیماید گویی یک مسیر صد ساله را پیموده و تازه نتوانسته است به آخرش برسد و این است همان قول خدای تعالی که فرمود و ظلّ ممدود.

میوه های درخت طوبی دارای چه خصوصیتی است؟
صحابه رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) از حضرتش درباره تفسیر آیه «لا مقطوعه و لا ممنوعه» (7) سۆال کردند ایشان فرمودند (8): میوه این درخت طعام و میوه بهشتیان است، درون این میوه طعم و رنگ صد نوع میوه دنیا وجود دارد که نه کسی آن را دیده و نه شنیده است. هر میوه ای که چیده می‌شود بلافاصله یک میوه دیگر جایش می‌روید و این همان است که خداوند فرمود: «لا مقطوعه و لا ممنوعه» و میوه‌اش شیرین‌تر از عسل و نرم‌تر از کره است.

رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) می‌فرمایند: همانا در بهشت درختی است که «طوبی» نام دارد. در بهشت هیچ خانه ای نیست که شاخه ای از شاخه های این درخت در آن نباشد. میوه‌اش، شیرین‌تر از عسل و نرم‌تر از کره است. ریشه این درخت در خانه من است و فرع آن در خانه علی ابن ابیطالب است

خداوند درباره خصوصیات درخت طوبی چه می‌فرماید؟
روایتی است از رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) که فرمودند: «حضرت عیسی (علیه السلام) از خداوند خواست که درخت طوبی را به او معرفی نماید. خدا به او فرمود: طوبی درختی است در بهشت که خودم آن را با دست رحمت خود غرس نمودم، این درخت سایه‌اش تمام بهشت و بهشتیان را می‌پوشاند. ریشه این درخت از رضوان (از اسماء الهی) است. آبش از چشمه «تسنیم» (خوشگوارترین چشمه بهشتی) و خشکی‌اش، خشکی کافور، و طعمش طعم زنجبیل است.

آیا در بهشت خورشید و آفتابی وجود دارد؟
در ذیل تفسیر آیه مبارکه «و ظل ممدود» سایه کشیده و گسترده در بهشت موجود است، آمده است: این سایه گسترده حالتی شبیه بین الطلوعین را به وجود می‌آورد و سایه همه جا را فراگرفته است و در حدیثی در روضه کافی این معنی از پیغمبر گرامی اسلام نقل شده است .

غرض این است که حرارت آفتاب هرگز بهشتیان را متألم و ناراحت نمی‌کند لذا خورشید و آفتابی وجود دارد اما آن تبعات دنیوی را ندارد و بهشتیان دائما در سایه های مطبوع و گسترده روح افزا به سر می‌برند.

پی نوشت ها :

1- روح المعانی، ج 27، ص 120؛ المنثور، ج 6، ص 156؛ تفسیر نمونه، ج 23، ص 221.

2- بحار الأنوار، ج 8، باب الجنه و لعنیمها، ص 151، ح 90.

3- همان، ج 8، باب الجنّه و لعنیمها، ص 174، ح 90.

34- واقعه / 30.

4- بحار الأنوار، ج 8، ص 137.

33- واقعه / 33.

5- بحار الأنوار، ج 8، ص 138.

6- نورالثقلین، ج 5، ص 216.

7- واقعه / 53.

8- انسان / 21.

بخش قرآن تبیان

منبع:

مقاله کریمی، فاطمه؛ تصویر بهشت و بهشتیان در قرآن