ریحانه الزهرا

“یوگا” یکی از شش مکتب فلسفی هند است. یوگا می گوید برای دست یابی به حقیقت یا اتحاد با خدا، باید روان و کالبد را به اختیار و فرمان خود درآورده و در نتیجه نیروی موجود در بدن را برانگیزی. از این رو، یوگا دو ساحت دارد: تن و روان. یوگای تن یا “هاتهایوگا"، حرکات نرمشی و ورزشی ویژه ای را به شما می آموزد که می توانید تن خود را مهار کنید. امروزه در همه کشورهای جهان کلاس های یوگا وجود دارد که همین نرمش ها را به مردم می آموزند. بخش دوم یوگا، که در مهار روان است، خود دو قسم است: “راجا یوگا” (یوگای روان) و “کندالینی یوگا". کندالینی یوگا می گوید که کانونی از انرژی در آخرین مهره ستون فقرات انسان وجود دارد که با نشستن به حالت مدی تیشن و تمرکز بر مراکز خاصی به نام “چاکراها” می توان آن انرژی را به فعلیت درآورد. هنگامی که آن انرژی از ستون مهره ها گذشت و به ناحیه سر رسید، باعث می شود تا چشم سوم انسان باز شود. با باز شدن چشم سوم، حقیقت جهان را خواهی شناخت و همین معرفت است که تو را به موکشه و رهایی از چرخهتناسخ می رساند.

یوگاکار سال ها با تمرین نشستن آرام و پیوسته به شکل چهارزانو و تأمل در موضوعاتی که در دانش یوگا مطرح است به نتایجی می رسد. یوگا برای بسیاری از هندوها حکم نماز روزانه را دارد. یوگا و مدی تیشن در نشستن آرام و تأمل بر موضوعاتی مانند تنفس، با یکدیگر اشترک دارند. پس یوگا را نیز مانند مدی تیشن می توان “نماز صامت” نامید. راجا یوگا نیز همانند کندالینی یوگا از طریق پرورش برخی وجوه تفکر قصد ورود به عالم معنا را دارد و معمولاً بر تنظیم تنفس تاکید می ورزد.

بنیانگذار رسمی و مشخص مکتب یوگا، شخصی به نام “پَتَنجَلی” (قرن دوم قبل از میلاد) است. بر اساس نظریه نجات یوگا، معرفتِ متمایزکننده، یعنی معرفت به تمایز خود حقیقی از غیر خود، تنها با خاموشی اندیشه و فرونشستن جنبش افکار، محقق خواهد شد. یوگا برخلاف مکتب سانکهیه، نقش خدا را درنظام جهان شناختی خود ضروری می انگارد. یوگا می کوشد تا ذهن یوگاکار را از وضعیتی نا آرام و مخلِّ درک حقیقت، به وضعیتی مناسب برای درک حقیقتِ نجات بخش متحول کرده و در آن وضعیت تثبیت کند.

بدیهی است که هر گونه ریاضت بدنی و فکری، آثار وضعی مربوط به خود را دارد که ارتباطی به مؤمن بودن و یا مشرک بودن فرد مرتاض ندارد. تفاوت کسی که ریاضت های شرعی (عبادات مستحبه و مانند آن) را متحمل می شود و به درجاتی از معنویت می رسد، با کسی که ریاضت های غیرشرعی و گاه ممزوج با گناه دارد، در این است که شخص مؤمن به دنبال کسب توحید برای زندگی جاودانه آخرت است، اما مرتاض هندی، بیش از این که به مقامات معنوی و توحید بیندیشد، به مهار انرژی های درونی جهت انجام کارهای محیرالعقول علاقه دارد.

منبع:کتاب نماز در ادیان