ریحانه الزهرا

یکی از زیبایی های قرآن این است که با شناختی که نسبت به فطرت و سرشت محبت پذیر انسان دارد و با توجه به تشنگی انسان ها نسبت به محبت پیامبرش را به نیکی کردن به امت در مقابل بدی ها سفارش میکند.

«ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ السَّيِّئَةَ »

«بدی را به بهترین راه و روش دفع کن (و پاسخ بدی را به نیکی ده)»[آل عمران/96]

اگر کسی به قدری از روح بلندی برخوردار باشد که بتواند در مقابل بدی دیگران صبور باشد و بدی آن‌ها را با خوبی دفع کند، نه تنها نزد پروردگارش از مقام بالـایی برخوردار خواهد شد بلکه چنین رفتاری در غالب موارد آن چنان تأثیری در افراد می‌گذارد باعث به وجود آمدن دوستی و مودت بین افراد می شود.

انسان تشنه محبت است از بدو تولد تا لحظه مرگ،چه نوزاد و چه انسان پیر،و حتی از جنینی که در رحم مادر می باشد،او می خواهد که همه با او مهربان باشند و به او محبت کنند از این رو از نامهربانی و کسانی که نامهربانی می کنند گریزان است، در واقع انسان با محبت سرشته شده است همانگونه که پیامبر اسلام می فرمایند:« جُلبَت القلوب علی حبّ من أحسن إلیها و بغض من أساء إلیها»؛ «دل ها به محبّت کسانی که به آنها نیکی می کنند سرشته شده است، چنانکه به بغض کسانی که به آنها دشمنی می کنند نیز».[1]

اگر به جنبه اجتماعی این قضیه نگاه کنیم این آیه مصداق ایجاد یک جامعه زیبا هم می باشد؛ آنچه به جامعه ارامش و اسایش می دهد و دوستی و صمیمیت و برادری را رواج می دهد و دشمنی را حذف میکند و وحدت افرین است گذشت و بخشش و رعایت کرامت انسانی می باشد.

در واقع می توان گفت انسان اسیر محبت است و محبت روح و جان او را به تسخیر خود در می آورد؛ محبت دیگران را وادار به تواضع و تسلیم و احترام متقابل می کند ،محبت میتواند کاری کند که انسان به اعماق دل ها نفوذ کند چنانکه امیرالمومنین می فرمایند:« انسان بنده احسان است. احسان و محبّت، انسان را چونان عبد و بنده می سازد»[2] به همین سبب یکی از زیبایی های قرآن این است که با شناختی که نسبت به فطرت و سرشت محبت پذیر انسان ها دارد پیامبرش را به نیکی کردن به امت در مقابل بدی های آنها سفارش میکند« ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ السَّيِّئَةَ».

بـه نیکـان اگـر بـد کنی صـد هـزار ؛ دگـر شان به دل بر زنی همچـو مـار

بـه جــای تـو فـرجـام نیکی کـنند ؛ قـلـم را بــه کــردار تــو بـر زنـنـد

[1]. ابن شعبه حرانى، حسن بن على، تحف العقول عن آل الرسول صلى الله عليه و آله، 1جلد، جامعه مدرسين - قم، چاپ: دوم، 1404 / 1363ق، ص37.

[2]. ابوالفتح آمِدی، غرر الحكم و درر الكلم ، دار الکتاب الاسلامی، ، حديث263

برای انتخاب همسر شایسته، معیارهایی وجود دارد که توجه به آن‌ها از اهمیت خاص برخوردار است. ویژگی‌هایی را که یک همسر مناسب باید حائز باشد می‌توان به دو بخش تقسیم نمود: خصوصیات اثباتی و خصوصیات سلبی. خصوصیات اثباتی ویژگی‌هایی است که یک همسر مناسب باید دارا باشد، مانند دیانت و تقوی، حسن خلق، فعال و تلاشگر، عفت زبان، سخاوت، مهمان نواز، آراستگی ظاهر، امین بودن، اصالت خانوادگی و… و خصوصیات سلبی ویژگی‌هایی است که یک همسر شایسته باید از آن‌ها مبرا باشد، مانند بد اخلاقی، جاه طلبی، لجبازی، هوسبازی، معتاد بودن، خودخواهی، بی‌ارادگی و… . بنابراین مطالعه هر دو جهت ضروری است. آن‌چه در این مورد باید در نظر گرفت آن است که در انتخاب، دچار مریضی افراط و تفریط نشویم. صراط مستقیم میانه روی است. هماهنگی نسبی و توجه به خصوصیات طرف در حد متعادل کفایت می‌کند. ایده آل گرا و مشکل پسند راه بجایی نمی‌برد. برای دوری از افراط و تفریط می‌توان ملاک‌های ازدواج را به دو دسته تقسیم کرد: ملاک‌های اصلی و غیر اصلی (ترجیحی). ملاک‌های اصلی یعنی آن دسته از ملاک‌هایی که اگر در طول زندگی در فرد مورد نظرتان وجود نداشت به هیچ وجه قادر به ادامه زندگی با وی نباشید؛ برخلاف ملاک‌های فرعی که ترجیحی هستند یعنی اگر باشد خیلی خوب است و اگر هم نباشند می‌توان با آن کنار آمد.

دین‌داری یکی از مهم‌ترین ملاک‌های اساسی خصوصا برای کسانی که مقید به دین و دینداری هستند خواهد بود. امام باقر (ع) فرمود: «عَلَیْکَ‏ بِذَوَاتِ‏ الدِّین‏؛با همسر باایمان ازدواج کنید.»

اشتباهی که برخی از دختران و پسران عزیز در این مرحله ممکن است دچار شوند این است که به خاطر برخی عوامل از قبیل نداشتن خواستگار زیاد و یا اصرار والدین و … از ملاک‌های اصلی خود کوتاه بیایند و یا اگر برخی از ملاک‌های اصلی آن‌ها در شخص مقابل وجود نداشت با مسامحه و سهل انگاری عبور کنند و بگویند این مسائل بعدا درست می‌شود. این کار در مورد ملاک‌های فرعی و غیر اصلی مورد تایید است اما در مورد ملاک‌های اصلی می‌تواند خسارات زیادی به بار آورد.

 مهارت همسر یابی

همسریابی فنونی دارد که اطلاع از آن برای هر دختر و پسر ضرورت دارد. دخترانی هستند که در گوشه خانه به انتظار می‌نشینند ولی تا سنین بالا خواستگار مناسبی به سراغ آن‌ها نمی‌آید و چه بسا تا آخر عمر تنها و دلمرده روزگار بگذرانند. و یا پسرانی که شتاب‌زده و یا بدون مطالعه، مبادرت به ازدواج با دختری می‌کنند که به هیچ وجه مناسب آن‌ها نیست و گاه با رد کردن یکی دو خواستگار، ناامیدانه از ازدواج منصرف و خود را شکست خورده در زندگی می‌پندارند و تا آخر عمر زندگی را به تنهایی سپری می‌کنند.

روش‌های همسریابی، اصول جذب همسر برای دختران مسن، چگونگی رفتار با مردی که بر سر راه دختری قرار می‌گیرد، همسریابی توسط پسران و آشنایی با روش‌های انحرافی در همسریابی فنونی دارد که باید آن‌ها را فرا گرفت.

آشنایی افراد از طرق مختلفی مانند معرف، محیط زندگی، محل کار و تحصیل، میهمانی‌ها و مراسمها، محیط‌های مجازی و مراکز همسریابی صورت می‌گیرد. در همه روش‌های آشنایی لازم است افراد اطلاعات لازم را در مورد یکدیگر کسب نمایند. درآشنایی‌هایی که در فضای مجاری رخ می‌دهد لازم است افراد به سرعت وارد محیط فیزیکی شده و با واقعیت یکدیگر روبه‌رو شوند. ارتباط اینترنتی که ماه‌ها به طول می‌انجامد طرفین را وارد خیال و توهم درباره یکدیگر می‌کند.

تحقیقات

قبل از خاستگاری برای این‌که به نتیجه بهتری برسید، علاوه بر صحبت کردن دختر و پسر با هم باید تحقیق کامل و جامعی برای شناخت طرف مقابلتان داشته باشید.

اولین گروهی که می‌شود نام برد، همسایه‌ها است؛ کسانی که محله آن‌ها عوض شده و به محله یا شهر دیگری رفته‌اند، باید از همسایه‌های قدیمی آن‌ها سوال کرد. دومین گروه، رفقا و دوستان آن‌ها می‌باشد. چه در مدرسه یا دانشگاه و …دسته دیگر معلمان و اساتید هستند و دسته بعد مدیران و دسته دیگر، هم اطاقی، هم خوابگاهی و یا هم حجره‌ای‌های ایشان است و دسته دیگر همکاران، حتی از پایین‌ترین رده اداره هم می‌شود سوال کرد.

رجوع به مشاور متخصص

در بسیاری از موارد به تنهایی و یا با صحبت کردن نمی‌توان به صفات روحی و بویژه اختلالات شخصیتی فرد پی برد؛ بنابراین مشاوره حضوری و کمک گرفتن از یک مشاور می‌تواند در انتخاب صحیح بسیار مفید باشد.

پایگاه اینترنتی اسوگی

منابع:

راهنمای ازدواج موفق،آلبرت آلیس،رابرت هارپر، ترجمه الهام شفیعی، انتشارات رسا، تهران، چاپ سوم، 1390.

آموزش و مشاوره قبل از ازدواج، سید مهدی حسینی بیرجندی ، انشارات آوای نور، تهران، چاپ دوم، 1391.

چای اول(دانستنی های پیش از خواستگاری)، عبدالاحد اسلامی، انتشارات موسسه اموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، قم، چاپ اول،1393.

همسرگزینی چرا و چگونه؟، علی احمد پناهی، انتشارات موسسه اموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، قم، چاپ اول،1390.

خانواده درمانی و مشاوره ازدواج و زناشویی، سید مهدی حسینی بیرجندی ، انشارات اساطیر، تهران، چاپ دوم، 1384.

صمیمانه با عروس و داماد(آنچه همسران جوان باید بدانند)، محمود اکبری ، انشارات نور الزهرا، قم، چاپ چهاردهم، 1385.

پی نوشت:

 وسائل الشیعة، شیخ حر عاملى‏، ج‏20، ص 38.

یک شب اقا حسین گفت :

محسن  امشب چکاره ای؟

گفتم : کار خاصی ندارم .

گفت :‌حوصله کارگری داری .

گفتم:اری 

گفت: بعد از نماز یه شام بخوریم و برویم.

جای همه خالی سرکوچه مسجد المهدی(عج) یه کبابی هست. از اونجا کباب سیري خوردیم.
اقا حسین غذا کم میخورد . خلاصه نیمی از غذای اقا حسین را هم  من خوردم و بعد راه افتادیم.
بین راه اقا حسین گفت : محسن حالا یکجایي میروم که تا قیامت هرکس انجا برود برایمان حسنه مینویسند و روز قیامت هم شهادت میدهد که ما کمک کردیم.
 گفتم: این جای پر برکت کجاست؟؟!!!

 گفت: یک مسجد داخل بازار بالا.اسم اون مسجد الان مسجد غديره.

نزديك کتاب فروشی اقای پایروند وقتی رسیدیم چند جوان دیگر مشغول کار بودن ما نوبتی خاک بار ماشین میکردیم .
من از آنجا فهمیدم اقا حسین شيمیایی است چون در حین کار هم سرفه میزد و هم خلط زیاد بالا میاورد .

اما با همان وضع چه شبها که برای آن مسجد زحمت می کشید .

امام صادق عليه السلام فرمودند:

‎سزاوار است كه هر شخص مؤمن در بردارنده هشت خصلت باشد: هنگام فتنه ها و آشوب ها باوقار و آرام، هنگام بلاها و آزمايش ها بردبار و صبور، هنگام رفاه و آسايش شكرگزار، به آنچه خداوند روزيش گردانده قانع باشد. دشمنان و مخالفان را مورد ظلم و اذيّت قرار ندهد، بر دوستان برنامه اي را تحميل ننمايد، جسمش خسته; ولي ديگران از او راحت و از هر جهت در آسايش باشند. 

«الكافي، ج 2، ص 47، ح 1» 

​ تهذیب نفس و کسب فضایل اخلاقی
 یکی از عوامل اصلی کسب رضایت #حضرت_مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و توفیق دیدار ایشان، تهذیب نفس و آراستن خود ب اخلاق نیکو است.
 در روایتی از امام صادق(علیه‌السلام) آمده است:
من سره ان یکون من اصحاب القائم، فینتظر ولیعمل بالورع ومحاسن الخلاق…”
(هرکس دوست می دارد از یاران حضرت قائم باشد و آن حضرت از او راضی باشد،باید که منتظر باشد و در این حال به پرهیزکاری و اخلاق نیکو رفتار نماید)
 موضوع تهذیب نفس و دوری گزیدن از گناهان و اعمال ناشایست در عصر غیبت از چنان اهمیتی برخوردار است

که در توفیق شریفی ک از ناحیه مقدسه،حضرت صاحب الامر(عج) ، به مرحوم #شیخ_مفید(ره) صادر گردیده؛
آن حضرت میفرماید:
” تنهاچیزی ک رابطه ما را با #شیعیان قطع نموده و از آنان پوشیده می دارد،

همان چیزهای ناخوشایندی است که از شیعیان به ما می رسد و خوشایند ما نیست و از آنها انتظار نمی رود “
? منابع:

 ۱. ابراهیم شفیعی، در انتظار موعود(ع) در سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول ۱۳۷۶

 ۲. محمدبن ابراهیم نعمانی، کتاب الغیبة، مکتبة الصدوق‌ ،ص۲۰۰

 ۳. محمد باقر مجلسی، بحار النوار، مکتبة اسلامية، ج۵۳، ص۱۷۷
KOMAKMENBAR@

نوروز به عنوان عید در روایات  تعیین نشده است ولی روز بزرگ و مهمی شمرده شده  و بسیار با اهمیت می باشد.
هر چند آدابی برای لحظه تحویل سال بیان نشده ولی برای روز اول نوروز اعمالی توصیه شده است :
امام صادق (علیه السلام) فرمود: هنگامی که نووز شد، غسل کن و لباس پاکیزه بپوش و خودت را خوشبو ساز و آن روز را روزه بدار. پس هنگامی که نماز ظهر و عصر و نافله های آن را به جای آوردی، نمازی چهار رکعتی بگزار که در رکعت اوّل آن، سوره حمد و ده مرتبه سوره قدر را می خوانی. 
در رکعت دوم آن، سوره حمد و ده مرتبه سوره کافرون را می خوانی. در رکعت سوم آن، سوره حمد و ده مرتبه سوره توحید را می خوانی و در رکعت چهارم، سوره حمد را با سوره های فلق و ناس. پس از نماز هم سجده شکر می گزاری و دعا می کنی. [بدین ترتیب، ] گناهان پنجاه ساله‏ات بخشوده می شود.1
مفضّل، از امام صادق(علیه السلام) نقل می کند که: خداوند بر حزقیلْ وحی فرستاد که: «این روز، روزی گرامی و بلند مرتبه نزد من است. با خود عهد کرده ام هر مؤمنی در این روز از من حاجتی بخواهد آن را برآورده سازم و آن روز، نوروز است».2
? 1-  مصباح المتهجّد، ص‏۵۹۱؛ وسائل الشیعة، ج‏۱۲، ص‏۴۲۸ و ج‏۵، ص‏۲۸۸ و ج‏۷، ص‏۳۴۶٫.

2- مستدرک الوسائل، ج‏۱،ص‏۴۷۱؛ (چاپ سنگی) ج‏۶، ص‏۳۵۴ (چاپ آل البیت).

KOMAKMENBAR@

حضرت آیت الله سبحانی دامت توفیقاته
آنچه پژوهشگر را به تلاش وا می دارد، کشش درونی آنها به دانش پژوهش و پرده برداشتن از چهره واقعیت است.
پیام ایشان به مناسبت روز پژوهش، 25/6/86.

تولد و دوران کودکی

مرجع عالیقدر حضرت  آیة الله االعظمی آقای حاج شیخ حسین مظاهری، در سال 1312 هجری شمسی در «تیران»، یکی  شهرستان‌های استان اصفهان و در خانواده‌ای مذهبی و روحانی و دوستدار خاندان پیامبر گرامی اسلام «صلی الله علیه وآله وسلم» پا به عرضۀ وجود نهادند.تقید به شریعت و کوشش برای انجام واجبات و ترک محرمات الهی از ویژگی های برجستۀ خانوادۀ آیه الله العظمی مظاهری به ویژه والد ایشان، مرحوم حجة الاسلام و المسلمین حاج شیخ حسن مظاهری بود که این مسأله، سهم بسزایی در رشد و تعالی روحی ایشان و علاقه مندی معظّم له در حوزۀ علمیه داشت.

دوران تحصیل

آیة الله العظمی مظاهری،با پایان دادن به تحصیلات غیر حوزوی، در سال 1326هجری شمسی،برای تحصیل علوم دینی، وارد حوزۀ علمیۀ اصفهان شدند. حوزۀ علمیۀ اصفهان در دوره‌های قبل،به‌ویژه در عصر صفوی،با ظهور عالمانی برجسته و سترگ و بر پایی جلسات علمی درخشش فراوان داشت.در دوره ای که آیة الله العظمی مظاهری به تحصیلات حوزوی روی آورده بود،حوزه اصفهان اگر چه درخشش پیشین را نداشت؛امّا همچنان از استادان بزرگ و حوزه های بحث و درس خالی نبود.معظّم له در ابتدا به مدرسه مسجد سید اصفهان،که مقبره مرحوم سیّد شفتی نیز در آنجاست،وارد شده و مشغول به تحصیل شدند. آیة الله العظمی مظاهری دروس دورۀ ادبیات و نیز بخشی از دورۀ سطح را در اصفهان،در نزد استادان بزرگ آن دیار،فرا گرفته و در سال 1330 هجری شمسی،به منظور تکمیل تحصیلات خود و بهره مندی از محضر استادان حوزۀ علمیۀ قم،به این حوزه سترگ پای نهادند و پس از پایان تحصیلات سطح عالیه،در درس خارج فقه و اصول اعاظم حوزۀ علمیۀ قم شرکت جسته و در کنار آن به فراگیری دروس فلسفه، همانند اسفار و شفا و نیز تفسیر و کلام پرداختند. معظّم له در طی این سال‌ها، از تدریس دروس حوزوی نیز غافل نمانده و از آغاز تحصیل،دورس فراگرفته را تدریس می‌کردند. ایشان،عوامل کامیابی خود در زمینه های علمی را انتخاب استادان و هم مباحثه های خوب،تلاش برای مانع نشدن امور دنیوی در تحصیل، منظم بودن و تقویت دروس پایه می‌دانند.

ادامه دارد…..

حضرت عيسي بن مريم( انساني والا و پيامبري از پيامبران بزرگ الهي است. وي افزون بر آن که صاحب شريعت و كتاب آسماني است. تولّدي خارق العاده داشته, بدون پدر به دنيا آمده است. مسلمانان بر خلاف باور اغلب مسيحيان که به کشته شدن حضرت مسيح( معتقدند, آن پيامبر الهي را زنده مي دانند.
از ويژگي‌هاي مهّم اين پيامبر اولوالعزم آن است که از پيروان فراواني برخوردار است. امت او اينك در سراسر جهان از دو ميليارد نفر مي‏گذرد كه در ميان آنان از همه قشرها و طبقات ـ از انسان‏هاي عادي گرفته تا شاهان، رؤساي جمهور و ديگر چهره‏هاي مشهور ـ هستند و قدرت بزرگ و وزنه سنگيني مي‏باشند. ميليون‏ها تمثال از آن حضرت و به نام او، در معابد، كليساها، مدارس، خانه‏ها و… نصب شده و بر سينه پيروانش آويخته است.
بنابراين به يقين مي‌توان گفت امروزه عيسي بن مريم( نزد مسيحيان مقدس‏ترين موجود است و طبيعي است كه ديگر مكتب‏ها و اديان نيز براي آن پيامبر الهي احترام ويژه‌اي قائل هستند. مسلمانان نيز به پيروي از قرآن كريم او را آن گونه كه هست ـ بنده وارسته و شايسته خدا و پيامبر بزرگ او ـ مي‏شمارند و همان‌گونه كه قرآن بارها او را به پاكي، طهارت و قداست و احترام ياد مي‏كند، وي را تجليل مي‏كنند. به نظر مي‏رسد به جهت اهميّت اين موضوع و شكوه و شخصيت والاي آن حضرت است كه او ـ به اراده خدا و براي تقويت حركت جهاني و نجات بخش امام مهدي( ـ در عصر ظهور و قيام آن حضرت، فرود مي‏آيد.
روايات فراواني از پيامبر( و خاندان وحي و رسالت( رسيده و در آن به فرود آمدن عيسي( و اقتداي او به امام مهدي( و تصديق و تأييد آن اصلاح‏گر بزرگ عصرها و نسل‏ها، تصريح شده است.534
بنابراين فرود آمدن پيامبر بزرگ خدا, عيسي بن مريم( به هنگام قيام امام مهدي( ، از ديدگاه همة مسلمانان ـ با وجود اختلاف در مذهب ـ يك واقعيت ثابت و از اموري است كه ترديد در آن راه ندارد. افزون بر آن, فرود آمدن حضرت عيسي( ، به عنوان شگفت‏انگيزترين حادثه تاريخ و مهمّ‏ترين رخداد، بزرگ‏ترين نشانه‏ و پرشكوه‏ترين دليل بر حقانيت امام مهدي( است. آيا شگفت‏انگيز نيست كه انساني، مدتي در روي زمين زندگي كند، آن گاه رفعت يافته, هزارها سال زندگي كند، و هم گام با قيام جهاني حضرت مهدي( به خواست خدا و دستور او، فرود آيد و ضمن تصديق و اقرار به امامت آن حضرت، با او نماز بگزارد و حركت نجات بخش و آسماني آن حضرت را ياري كند؟
ابوبصير گويد: [به امام صادق( ] عرض كردم: اي پسر رسول خدا! قائم شما اهل بيت كيست؟ فرمود: اي ابوبصير! او پنجمين از فرزندان پسرم موسي است. او فرزند سيّده كنيزان است و غيبتي كند كه باطل جويان در آن شك كنند. پس خداي تعالي او را آشكار كند و بر دست او شرق و غرب عالم را بگشايد و روح اللّه عيسي‌بن مريم( فرود آيد و پشت سر او نماز گزارد و زمين به نور پروردگارش روشن گردد….535
شايد بتوان گفت يکي از حكمت‌هاي فرود آمدن آن حضرت در قيام امام مهدي( ، تقويت حركت جهاني آن حضرت و اعتراف و تصديق به حقانيت آن وجود گران‌مايه و امامت او است. بويژه كه حضرت عيسي( به امام مهدي( اقتدا نموده, به امامت او نماز مي‏گزارد و امامت جهاني و آسماني او را تصديق و تأييد مي‏كند.
از عيسي( در روايات با واژه‌هاي گوناگون مانند وزير, جانشين, مشاور, فرماندة سپاه و مسئول در حکومت حضرت مهدي(ياد شده است. بر اساس رواياتي چند, آن حضرت وزارت حکومت جهاني امام مهدي(را بر عهده خواهد داشت؛ چنان که از افراد ديگري نيز به عنوان وزير نام برده شده که احتمالاً اين وزيران در رده‌هاي بعدي حکومت و سياست قرار دارند و عيسي( در رأس آنها و به عنوان وزير و مشاور و نزديک‌ترين شخص به امام زمان و فرمانده سپاه او و دارنده مقام قضاوت است.
در روايتي از پيامبر اکرم( نقل شده است: مهدي متوجه مي‌شود که عيسي در قدس در نزديکي منارة البيضاء فرود مي‌آيد؛ در حالي که دست‌هاي خود را بر بال‌هاي دو فرشته نهاده, آب از موهايش فرو مي‌چکد. پس مهدي مي‌گويد: جلو بايست و با مردم نماز بخوان! عيسي مي‌گويد: نماز براي تو اقامه شده است. پس عيسي پشت سر او نماز مي خواند و با او بيعت مي‌کند و مي‌گويد: من به عنوان وزير برانگيخته شده‌ام؛ به به عنوان امير و امام.536
برخي روايات ـ بويژه در روايات اهل سنّت ـ احتمال جانشيني حضرت عيسي( از حضرت مهدي( را تقويت مي‌نمايد.
شيخ طوسي با ذکر سند از پيامبر اکرم( نقل کرده که فرمود: من نخستين شخصيّت و مهدي فرد مياني و عيسي آخرين فرد اين امت است.537
در باره چگونگي زندگي, ازدواج, مدت زندگي در دوران حضرت مهدي( و پايان عمر او سخنان متفاوتي در کتاب‌هاي مفصل نقل شده است.

نر م افزار دانشنامه مهدویت