جهان پس از ظهور
در بارة وضعيت جهان پس از حضرت مهدي( و جانشين آن حضرت ديدگاه‌هاي متفاوتي ارائه شده است که برخي نيز مخالف يکديگر است. از آن جايي که جهت‌گيري ديدگاه‌ها بين شيعه و اهل سنّت به طور کلّي مخالف يکديگر است به هر دو ديدگاه اشاره مي‌گردد:
يکم. ديدگاه اهل سنّت
ديدگاه اهل سنّت اين است که پس از وفات مهدي( هيچ خير و برکتي در زندگي نخواهد بود656. و دنيا به صورت هرج و مرج تا قيامت ادامه خواهد داشت.657
علي‌بن حسام در کتاب البرهان في علامات مهدي آخرالزمان بابي را با عنوان في موت المهدي( و ذکر احوال تقع بعده فراهم آورده و در آن به چگونگي وفات آن حضرت و رخدادهايي که پس از ايشان به وقوع خواهد پيوست اشاره کرده است و به طور عمده رواياتي را نقل کرده که سخن از فتنه‌ها و شرها پس از وفات آن حضرت به ميان آورده است.658
مقدسي شافعي در عقد الدرر روايتي را از پيامبر اکرم ( به نقل از ابوسعيد خدري آورده که در پايان آن چنين مي‌خوانيم: ]حکومت مهدي[ همچنان تا هفت يا هشت يا نه سال ادامه خواهد يافت سپس هيچ خيري در زندگيِ پس از او نيست.659
دوم. ديدگاه پيروان اهل بيت(
اگر چه سمت و سوي نگرگاه‌ها در بين ايشان, جهان پس از حضرت مهدي( را به طور عمده بر خير و صلاح معرفي نموده, اما به بيان‌هاي متفاوتي ذکر شده و البته غير از اين نيز از حکمت و لطف الهي انتظار نيست. چرا که چگونه مي‌توان تصوّر کرد پس از انتظاري چندين صد ساله, يا چند هزار ساله, پس از حکومتي کوتاه مدت, فرجام زندگي بر زمين, به هرج و مرج پايان پذيرد.
برخي از مهمّ‌ترين آنها بدين قرار است:
1. وضعيت جهان پس از مهدي( بر خير بوده, و جانشينان آن حضرت از بين رجعت‌کنندگان خواهند بود.
همان‌گونه که پيش از اين اشاره شد يکي از اعتقادات راسخ در ميان شيعيان باورداشت رجعت و بازگشت دو گروه از مؤمنان خالص و کافران خالص است و يکي از مسائلي که در آنجا مطرح شده حکومت برخي از رجعت‌کنندگان مؤمن خالص است. البته چگونگي اين حکومت به روشني بيان نشده است.
کساني که بر اين ديدگاه پافشاري مي‌کنند افزون بر ادلة فراواني که از آيات و روايات ارائه مي‌نمايند660 مي‌گويند رواياتي که مي‌گويد هرگز زمين از حجت خالي نخواهد ماند جهان پس از حضرت مهدي( را ناگزير به دو گونه تصوير خواهد کرد:
الف ـ بي درنگ قيامت بر پا شود.
ب ـ حجت‌هايي از طرف پروردگار واسطة فيض باشند. و از آن جايي که ائمه به تصريح پيامبر بيش از 12 نفر نخواهند بود پس کساني که بر مردم حکومت خواهند کرد، همانا ائمه( هستند.
2. جهان پس از حضرت مهدي( همواره با حکومت 12 مهدي اداره خواهد شد.
شيخ طوسي با ذکر سند از علي( نقل کرده که در شبي که پيامبر اکرم( رحلت فرمود مطالبي را به ايشان املا نموده که در آن پس از اشاره به ائمه دوازده‌گانه آنگاه که به واپسين پيشوا رسيده چنين فرموده است: پس آنگاه که حضرتش (امام حسن عسکري() را هنگام وفات فرا رسيد پس آن (امر امامت) را به فرزندش محمّد تسليم مي‌نمايد. پس ايشان دوازده امام هستند. سپس بعد از او دوازده مهدي خواهد بود….661
شيخ صدوق نيز از ابوبصير آورده است که به امام صادق( عرض کردم از پدر شما شنيدم که فرمود پس از قائم دوازده مهدي خواهد بود. امام صادق( فرمود: همانا ايشان فرمود دوازده مهدي و نفرمود دوازده امام ولکن ايشان گروهي از شيعيان ما هستند که مردم را به دوستي ما و شناخت حق ما دعوت مي کنند.662
امام صادق(به ابوحمزه فرمود: اي ابوحمزه! همانا پس از قائم يازده مهدي از ما از فرزندان حسين خواهد بود.663
3. جهان پس از آن حضرت بر نيکويي است و تا بر پايي قيامت حکومت تنها در دست اولياي الهي خواهد بود.
دليل اين ديدگاه روايتي است که در آن آمده خداوند در شب معراج به رسول گرامي اسلام( فرمود: پس هر آينه او را به سپاهيان خويش ياري خواهم کرد و او را به فرشتگان خويش مدد خواهم نمود تا آن که دعوتم برتري يابد و آفريدگان بر يکتاپرستي‌ام گرد آيند آنگاه پادشاهي او را ادامه خواهم داد و تا قيامت اوليايم چنين خواهند کرد.664
نرم افزار دانشنامه مهدویت
