ریحانه الزهرا

یکی از همسران پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) «خوله بنت حکیم» است، که خویشتن را به حضرت بخشید.[1] برخی افراد بر اساس روایتی که در مسند أحمد از «سعید بن مسیب» نقل شده، مدعی شده‌اند که این فرد خاله پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) بوده و حضرت(نعوذبالله) با خاله خودش ازدواج کرده است.

این ادعا باطل است بدین جهت که احمد بن حنبل در نقل این روایت از سعید بن مسیب دچار اشتباه شده است، زیرا واقعیت آن است که «خوله» خاله خود «سعيب بن مسيب» است. همان گونه که در کتاب‌های دیگر، این حدیث از قول سعیب بن مسیب نقل شده است و در آنها تأکید شده است که خوله، خاله سعید است.[3]

برای تبیین بیشتر این نکته، به قسمتی از این احادیث اشاره می‌کنیم، در روایت ابن حنبل این گونه آمده است که، «خَوْلَةَ بِنْتَ حَكِيمٍ السُّلَمِيَّةَ ـ وَهِيَ إِحْدَى خَالَاتِ النَّبِيِّ(صلی‌الله‌علیه‌وآله)؛ خوله بنت حکیم سلمیه یکی از خاله‌های پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) بوده است.»  در حالی که در روایت اصلی، ضمیر «ی» به کار رفته است که به گوینده سخن یعنی «سعیب بن مسیب» بر می‌گردد، و نشان می‌دهد که خوله، خاله وی بوده است، آنچنان که این گونه آمده است که، «سعيد بن المسيب يقول: سألت خالتی خولة بنت حكيم السلمية رسول الله(صلی‌الله‌علیه‌وآله)؛ سعید بن المسیب می‌گوید: خاله من، خوله بنت حکیم السلیمه از رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) در خواست که …»

افزون بر اين، با شناسايی نسب هر یک از خوله و پيامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) می توان به واقعيت پي برد.

ابن حبان در كتاب الثقات: در باره مادر پيامبر چنين مي نويسد: آمنه مادر پيامبر دختر وهب بن عبد مناف است. و مادر آمنه مره دختر عبد العزی است.[4] این در حالی است که در مورد نسب خوله این گونه گفته شده که وی دختر حکیم است که مادرش ضعيفه دختر عاص بن اميه است.[5]

بنا براين خوله خاله سعيد بن مسيب است نه خاله پيامبر .

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پی‌نوشت
[1]. رک. ازدواج، به خاطر دلدادگی به رسول مهربانی‌ها
[2]. - حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، وَحَجَّاجٌ قَالَ: حَدَّثَنِي شُعْبَةُ، قَالَ: سَمِعْتُ عَطَاءً الْخُرَاسَانِيَّ يُحَدِّثُ، عَنْ سَعِيدِبْنِ الْمُسَيِّبِ ، أنَّ خَوْلَةَ بِنْتَ حَكِيمٍ السُّلَمِيَّةَ ـ وَهِيَ إِحْدَى خَالَاتِ النَّبِيِّ صلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ـ سَأَلَتِ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَعَنِ الْمَرْأَةِ تَحْتَلِمُ، فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: ” لِتَغْتَسِلْ؛  مسند أحمد، أحمد بن حنبل، الرسالة ج 45، ص292.
[3]. قال سمعت سعيد بن المسيب يقول: سألت خالتي خولة بنت حكيم السلمية رسول الله(صلی‌الله‌علیه‌وآله) عن….؛ سنن الدارمي، عبدالله بن عبدالرحمن أبو محمد الدارمي، ناشر: دار الكتاب العربي – بيروت، چاپ اول، 1407،تحقيق: فواز أحمد زمرلي، خالد السبع العلمي، ج1، ص214.
[4]. الثقات، محمد بن حبان بن أحمد أبو حاتم التميمي البستي،ناشر: دار الفكر،چاپ اول، 1395 – 1975، تحقيق: السيد شرف الدين أحمد، ج1، ص26.
[5]. الطبقات الكبرى، محمد بن سعد بن منيع أبو عبدالله البصري الزهري، ناشر: دار صادر – بيروت، ج8، ص155.